عسل کوهی چیست؟
عسل کوهی، عسل وحشی، عسل درختی و عسل کوهستان نام هایی هستند که به عسلی که بدون دخالت انسان و تماما توسط زنبور تولید می شود اطلاق می شود. این نوع عسل معمولا در کوهستان ها، کوهپایه ها، جنگل ها و به طور کل مناطقی که در دسترس انسان نیست تولید می شود.
تفاوت عسل کوهی با عسل کندو چیست؟
1- زنبور عسل
زنبورهای وحشی با زنبورهای کندو از لحاظ سایز و اندازه متفاوت اند و بسته به منطقه ی جغرافیایی، نژادهای مختلفی دارند به عنوان مثال زنبورهای وحشی در ایران از زنبورهای کندو(پرورشی) ریزتر هستند و خرطوم بلندتری دارند در حالی که در بعضی مناطق آفریقایی زنبورهای وحشی چند برابر زنبورهای معمولی هستند.
تفاوت دیگر زنبورهای وحشی با زنبورهای کندو این است که این زنبورها به طور طبیعی با شرایط جوی و کمبود غذا وفق می یابند و با انواع بیماری ها مقابله می کنند.
زنبورهای وحشی رنگ تیره تری دارند، خوی تهاجمی کمتری دارند و برای پرواز در دمای پایین سازگارترند.
2- موم
زنبور وحشی خود مستقیما و به تنهایی در ساختن موم نقش دارد در حالی که در عسل های طبیعی، تغذیه ای و تقلبی موم توسط زنبور دار تولید می شود(البته این به معنی مصنوعی بودن موم نیست بلکه به این معناست که خود زنبور برای تولید موم زمان و انرژی مصرف نمی کند)
موم زنبور وحشی نرم و لطیف است و به دلیل اندازه کوچکتر زنبور عسل، حجره های کوچکتری دارد.
کندوهای زنبور وحشی معمولا استوانه شکل است و از درخت یا دل صخره ای آویزان می باشد اما کندوهای زنبور معمولی بیشتر دایره ای شکل می باشد.
3- کیفیت
برخی افراد سودجو خواص شگفت انگیز و عجیب و غریبی برای عسل طبیعی کوهی ذکر می کنند و با این ترفند عسل تقلبی خود را به خریدار می فروشند اما طبق نظر بسیاری از زنبور داران عسل کوهستان با عسل طبیعی(نه تغذیه ای و تقلبی)هیچ تفاوتی در خواص ندارد و در آزمایشگاه های تشخیص عسل نیز ثابت شده که عسل کوهی وحشی و عسل طبیعی در ترکیبات یکسان هستند و تفاوتی با یکدیگر ندارند.
فاکتورهایی از عسل که در آزمایشگاه بررسی می شوند عبارتند از:
- میزان ساکارز
- میزان آب
- میزان دیاستاز
- میزان HMF
- میزان اسیدیته
- برخی خواص عسل کوهی اصل که مانند عسل طبیعی می باشد عبارتند از:
- ضدباکتری و ضدقارچ است.
- برای التیام زخم معده و هرگونه زخم پوستی موثر است.
- به تنظیم قند خون کمک می کند.
- غنی از آنتی اکسیدان هاست.
- موجب کاهش سرفه می شود.
- سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
- انرژی بخش است و موجب تقویت بدن می شود.
ما در مقاله ای جداگانه در مورد فواید عسل طبیعی حرف زده ایم که توصیه می کنیم حتما آن را بخوانید.
تفاوت عسل طبیعی و عسل کوهی وحشی از نظر زیست بوم
نوع تغذیه و مکان جغرافیایی عامل تفاوت زنبور وحشی و زنبور پرورشی است.
1- تغذیه
زنبور وحشی به دلیل اینکه به مناطق بکرتر و دست نخورده تری دسترسی دارد عسل با کیفیت تری تولید می کند البته برخی زنبورداران نیز کندوهای خود را در دل کوهستان می گذارند.
2- استفاده از آنتی بیوتیک
زنبور وحشی به طور طبیعی در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است در حالی که زنبورهای پرورشی در صورت ابتلا به بیماری باید از آنتی بیوتیک ها یا سایر روش های درمان استفاده کنند که ممکن است اثرش تا مدت ها در کندو باقی بماند و بر کیفیت عسل تاثیر بگذارد.
3- عبور از زمستان
زنبورهای وحشی مقداری از عسل تولیدی خود را برای زمستان ذخیره می کنند و در زمستان از آن ها تغذیه می کنند در صورتی که زنبورداران در زمستان زنبورهای پرورشی را با آب و شکر تغذیه می کنند البته بعضی زنبورداران مقداری از عسل را برای زمستان ذخیره کرده و زنبورها را به این روش تغذیه می کنند.
4- استرس زنبور
بعضی ها اعتقاد دارند جابه جایی زنبورها از مکانی به مکان دیگر به آن ها شک و استرس وارد کرده در حالی که زنبورهای وحشی این مشکل و مسئله را ندارند.
آیا رنگ عسل معیاری برای تشخیص عسل درختی از عسل طبیعی می باشد؟
خیر. برخی تصور می کنند عسل درختی یا وحشی حتما تیره رنگ است اما ما قبلا در مقاله ای جداگانه درباره ی رنگ عسل بحث کردیم و گفتیم رنگ عسل بیشتر تحت تاثیر نوع شهد مصرفی زنبور و منطقه ی آن می باشد.
در واقع تشخیص عسل طبیعی کوهی از عسل طبیعی بسیار سخت است و حتی در آزمایشگاه تشخیص عسل نیز امکان پذیر نمی باشد اما راهی تجربی و نه چندان علمی تشخیص آن از روی سایز و اندازه ی حجره های کندوی عسل می باشد زیرا از آنجایی که زنبور وحشی بومی ایران ریزتر از زنبورهای پرورشی هستند پس حجره های کندویی که می سازند نیز کوچکتر است.با این تفاسیر، هرچند که بهتر است عسل بدون موم تهیه کنید اما اگر عسلی تحت عنوان عسل وحشی به شما معرفی شد بهتر است به همراه موم باشد.
قیمت عسل کوهی
عسل کوهی اصل به دلیل کم یاب بودن و سختی و دشواری برداشت نسبت به عسل های دیگر قیمت بالاتری دارند. مراقب باشید در دام سودجویانی که با قیمت بالا عسل تقلبی را به عنوان عسل کوهی می فروشند نیفتید.
تنها راه مطمئن برای تشخیص عسل کوهستان خرید از فروشنده ای مطمئن و شناخته شده می باشد.
چرا خرید عسل وحشی توصیه نمی شود؟
در تمام دنیا به برداشت کنندگان عسل وحشی، شکارچی عسل گفته می شود.
علت مخالفت با این کار خطر انقراض نسل زنبور وحشی بومی ایران است. متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل نسبت دادن بعضی خواص عجیب و غریب به عسل درختی توسط برخی سودجویان تقاضا برای این نوع از عسل افزایش یافته است و این موجب برداشت غیراصولی و در وقت نامناسب عسل درختی یا کوهی شده است.
این کار موجب نابودی لاروهای زنبور عسل و از بین رفتن ذخیره عسل زمستانی و تلف شدن زنبور وحشی در زمستان می شود.
فلفل نبین چه ریزه! برخلاف جثه ی کوچک زنبور عسل نقش مهمی در اکوسیستم منطقه دارد و بخش زیادی از گرده افشانی و بقای گونه های گیاهی که تداوم بخش زندگی سایر موجودات است بر عهده ی زنبور وحشی می باشد.
حرف آخر
در واقع فواید عسل کوهی و عسل طبیعی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد فقط چون عسل کوهستان کاملا توسط زنبور تولید شده و برداشت آن سخت است قیمت عسل کوهی گران تر از سایر عسل های طبیعی می باشد. مراقب باشید در دام سودجویان فریبکار نباشید. جهت مشاوره و خرید عسل طبیعی در خدمت شمائیم.
